آشنایی با موسسه تحقیقات برنج کشور در مازندران
كشت برنج در ايران سابقه طولاني
داشته و به دو تا سه هزار سال ميرسد. از اسناد تاريخي چنين بر ميآيد كه كشت برنج
در ايران در زمان هخامنشيان رواج داشته است. کشت برنج در استانهای شمالی از سالیان
دور رواج داشته است. با توجه به سطح قابلتوجه كشت برنج در استان مازندران و نياز به
انجام تحقيقات براي رفع مشكلات و بهينه كردن روشهاي كاشت، داشت و برداشت و نيز پاسخگويي
به مشكلات فني شاليكاران، اولين ايستگاه تحقيقات برنج كشور در این استان در سال 1340 در ايستگاه
استيجاري فيروزكنده ساري در زميني به مساحت 7/4 هكتار
تاسيس گرديد.
در سال 1342، با اختصاص حدود 20 هکتار
زمین در جاده آمل به بابل، در منطقهای با بیشترین تمرکز کشت برنج (محل کنونی معاونت
موسسه)، ایستگاه بررسی برنج آمل شروع به فعالیت نمود. این ایستگاه، به منظور بهرهمندی
از تجربیات سایر کشورها در زمینه برنج، از سال 1348 همکاری
با کشور چین را آغاز کرد. در این راستا، چهارده کارشناس و تکنیسین چینی، شامل یک مسئول
با تخصص حاصلخیزی خاک، یک متخصص زراعت، یک متخصص ترویج برنج، دو متخصص آبیاری و زهکشی،
یک متخصص سبزیجات و هشت تکنیسین برای مدت دو سال در این ایستگاه حضور داشته و در این
مدت، فعالیتهای متنوعی در زمینه ایجاد مزارع نمایشی و ترویج یافتهها داشتند. مهمترین
ماموریت این افراد، نمایش تکنیکهای پیشرفته کشت برنج در دو مزرعه نمایشی 5/2 هکتاری
برای ارقام تایچونگ 65
و مهر، ترویج این تکنیکها به 50 مزرعه
منتخب، برگزاری دورههای آموزشی کوتاهمدت کشت برنج برای مروجان و کشاورزان، بررسی
امکان کشت دوم در شالیزار پس از برداشت برنج، شامل سبزیجات زمستانه، جو، گندم، کلزا،
کتان و... بود. نکته قابل ذکر اینکه تا سال 1351 که مصادف
با ظهور و شیوع کرم ساقهخوار بود، هیچگونه سم شیمیایی در مزارع برنج مازندران استفاده
نمیگردید.
از سال 1353،
با اعزام کارشناسان برنج از ایران به موسسه بینالمللی تحقیقات
برنج در فیلیپین (ایری)، همکاریهای بین ایران و ایری وارد فاز جدیدی گردید که در سالهای بعد نیز ادامه داشت. یکی از مهمترین دورههای برگزار شده در ایری که بیشترین کارشناسان ایستگاههای تحقیقات برنج آمل و رشت در آن شرکت نموده بوند، دوره ارزیابی
و استفاده از منابع ژنتیکی با نام
اختصاری GEU بود که از طریق آن، مبادلات ژرمپلاسمهای مختلف موجود در بانک ژن ایری که از سرتاسر دنیا جمعآوری شده بودند شروع شد و تا سالهای اخیر نیز
ادامه داشت. پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی،
برای توسعه کشت ارقام پرمحصول برنج و رسیدن به خودکفایی، اولین جرقّههای اجرای طرحهای تحقیقی-ترویجی برای ترویج ارقام پرمحصول
برنج نظیر گیل 1 و
2، آمل2 و آمل
3 زده
شد و این امر مقدمهای
برای اجرای طرحهای تحقیقی-ترویجی
در زمینه کلیه محصولات زراعی در کشور گردید.
Genetic Evaluation
and Utilization
شکل 1: نمایی از ساختمانهای قدیمی معاونت
شکل 2: نمایی از ساختمان اداری و تحقیقاتی جدید معاونت (تاسیس 1389)
شکل 3 -علفکن دستی چرخشی چینی،
که کارایی و سرعت بیشتری نسبت به وجین دستی نشان داد (1349)؛

شکل 4 -ارزیابی رقم مهر در زمان
رسیدگی کامل خوشه (1349)
شکل 5- ارزیابی رقم تایچونگ 65 در زمان برداشت. مزرعه مورد
اشاره در این عکس، عملکرد 6/8 تن در هکتار نشان داد که 5/4 برابر عملکرد مزرعه سال
قبل در همان محل بود (1349)

شکل 6 - بازدید ایرج وحیدی وزیر کشاورزی وقت و میرحیدر مشاور
وزیر در امور فنی و دیگر مسئولین وزرات کشاورزی از مزرعه نمایشی (1350)

شکل 7 - آموزش متخصص هیات چینی به
مروجین استانی در تنکابن در خصوص "عملیات زراعی مناسب برای مازندران" (1350)

شکل 8- روز مزرعه در کشاورز- مروجان
و برنجکاران محلی در محل مزرعه نمایشی برای آشنایی با اصول زراعی مناسب برنج (1350)
شکل 9-مزرعه ترویجی آقای نیکزاد
به درخواست ایشان با راهنمایی هیات چینی آماده یکپارچهسازی گردید (1350)

شکل 10 -حضور کشاورز-مروجان در
مزرعه نمایشی در روز مزرعه (1350)

شکل 11 -انتخاب بذرهای پر و سپس
ضدعفونی آنها در محلول 1/0% سرزان به مدت 30 دقیقه

شکل 12- مقایسه تسطیح مزرعه با
استفاده از حیوانات و تیلر (1349)